Το «Πλανκ» ανακάλυψε νέες γαλαξιακές δομές

Σύμφωνα με την ανακοίνωση το “Πλανκ” εντόπισε μεγάλες ομάδες γαλαξιών που συγκλίνουν μεταξύ τους από τις τεράστιες δυνάμεις βαρύτητας. Οι διαστάσεις τους φτάνουν τα δεκάδες εκατομμύρια έτη φωτός και απέχουν τέσσερα δισεκατομμύρια έτη φωτός από τη Γη.


Οι αστρονόμοι δήλωσαν στα διεθνή πρακτορεία ότι το τηλεσκόπιο “Πλανκ” έχει δημιουργήσει κατάλογο με περίπου 15.000 νέα ουράνια αντικείμενα. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται πάνω από 20 ομάδες άγνωστων μέχρι τώρα γαλαξιών, ενώ επιβεβαιώθηκε η ύπαρξη άλλων 169 ομάδων γαλαξιών. Σημειώνεται ότι κάθε ομάδα περιέχει τουλάχιστον 100 γαλαξίες και κάθε γαλαξίας ένα δισεκατομμύριο άστρα, ενώ περιέχουν κολοσσιαίες ποσότητες αόρατης “σκοτεινής ύλης”.

Το τηλεσκόπιο “Πλανκ” διαθέτει τα πιο εξελιγμένα όργανα από κάθε άλλο παρατηρητήριο που έχει ποτέ εκτοξευθεί στο διάστημα και η επιστημονική κοινότητα ελπίζει ότι θα μπορέσει να “σαρώσει” με μεγαλύτερη ακρίβεια παρά ποτέ το σύνολο του ουρανού τουλάχιστον πέντε φορές, φτάνοντας στις χωροχρονικές εσχατιές του σύμπαντος, λίγο μετά την «Μεγάλη Έκρηξη».

Οι αστροφυσικοί ελπίζουν ότι μεταξύ άλλων το “Πλανκ” θα αποδείξει τη λεγόμενη θεωρία του “κοσμικού πληθωρισμού” που εισηγείται την απότομη επέκταση του σύμπαντος αμέσως μετά τη γέννησή του.

Το διαστημικό τηλεσκόπιο “Πλανκ”, που φέρει το όνομα του διάσημου Γερμανού φυσικού και “πατέρα” της κβαντικής θεωρίας Μαξ Πλανκ, εκτοξεύθηκε τον Μάιο του 2009 και βρίσκεται σε απόσταση μεγαλύτερη των 1,5 εκατομμυρίων χιλιομέτρων από τη Γη. Τα όργανά του εστιάζονται στο αρχέγονο “πρώτο φως” , δηλαδή στον “απόηχο” του Μπιγκ Μπανγκ, για να αποκαλυφθούν τα μυστικά του πρώιμου σύμπαντος.

Το 2013 αναμένεται να ανακοινωθούν αναλυτικά τα σχετικά αποτελέσματα των παρατηρήσεών του.

Η εντυπωσιακή ψηφιακή εικόνα-χάρτης που έδωσαν στη δημοσιότητα οι αστρονόμοι, θα αποτελέσει το νέο διεθνές «σημείο αναφοράς» για τον ουρανό και έρχεται να αντικαταστήσει, μετά από περίπου μισό αιώνα, μια εικόνα που είχε δημιουργηθεί στη δεκαετία του ΄50 από το τηλεσκόπιο «Πάλομαρ» (Palomar Sky Survey). Η νέα εικόνα περιέχει περίπου δεκαπλάσια σε αριθμό ουράνια αντικείμενα (άστρα, γαλαξίες, νεφελώματα, κβάζαρ, αστεροειδείς κ.α.), σε σχέση με την εικόνα του Πάλομαρ.

Η πολυσύνθετη εικόνα αποτελείται από τη σύνθεση επτά περίπου εκατομμυρίων επιμέρους εικόνων, η κάθε μια από τις οποίες έχει ανάλυση 125 εκατ. εικονοστοιχείων (pixel), που απεικονίζουν κάθε ουράνιο αντικείμενο. Θα χρειάζονταν ενωμένες μισό εκατομμύριο τηλεοράσεις υψηλής ευκρίνειας (high definition) για να δει κανείς σε πλήρη ανάλυση αυτή την εικόνα, η οποία συνολικά έχει περισσότερα από ένα τρισεκατομμύριο «πίξελ».

Η εικόνα, με την ονομασία SDSS-III, που παρουσιάστηκε στο ετήσιο συνέδριο της Αμερικανικής Αστρονομικής Ένωσης, σύμφωνα με το BBC, την εφημερίδα Guardian και τη DailyMail, κατέστη εφικτή χάρη στο πλαίσιο του προγράμματος ουράνιας παρατήρησης Sloan Digital Sky Survey, που «χτενίζει», εδώ και περίπου δώδεκα χρόνια, ενδελεχώς τον ουρανό, για να δημιουργήσει τον πιο λεπτομερή «χάρτη» του. Η εικόνα και τα δεδομένα που τη συνοδεύουν είναι δωρεάν προσβάσιμα, όχι μόνο από επαγγελματίες αστρονόμους, αλλά και από κάθε ερασιτέχνη και ενδιαφερόμενο πολίτη.

Περίπου 250 εκατ. άστρα και άλλοι τόσοι γαλαξίες έχουν μέχρι τώρα εντοπιστεί μέσω του προγράμματος αστρονομικής «χαρτογράφησης» Sloan Digital Sky Survey και η νέα εικόνα-χάρτης, που απεικονίζει αυτά τα 500 εκατ. ουράνια αντικείμενα, αναμένεται να αυξήσει σημαντικά αυτό τον αριθμό, καθώς τα νέα δεδομένα θα δώσουν πολλή δουλειά στους απανταχού αστρονόμους, επαγγελματίες και ερασιτέχνες. Τα στοιχεία του Sloan Survey είναι αυτά που χρησιμοποιεί και η online υπηρεσία Google Sky, η οποία επιτρέπει στους χρήστες να «περιδιαβαίνουν» στον ουρανό, όπως στους δρόμους της γειτονιάς τους.

Το «βαρύ πυροβολικό», που ως τώρα βρισκόταν πίσω από τα επιτεύγματα του Sloan Digital Sky Survey, ήταν μια κάμερα 125 εκατ. «πίξελ» (κάθε ένα από τα οποία περιέχει δεδομένα σε πέντε διαφορετικά χρώματα του ορατού φωτός), με την μεγαλύτερη ανάλυση στον κόσμο. Η κάμερα, που πλέον θα «βγει στη σύνταξη» και θα εκτίθεται στο επιστημονικό Μουσείο Σμιθσόνιαν της Ουάσιγκτον, ήταν προσαρτημένη σε ένα τηλεσκόπιο διαμέτρου δυόμισι μέτρων στο Νέο Μεξικό των ΗΠΑ. Τη δουλειά της αναλαμβάνουν πλέον να συνεχίσουν πιο σύγχρονα τηλεσκόπια, με όργανα φασματομετρίας, τα οποία ανακαλύπτουν νέα ουράνια αντικείμενα αναλύοντας το φάσμα του φωτός, που ένα σώμα στον ουρανό εκπέμπει.

Στόχος των αστρονόμων, μέσα από την μελέτη των νέων λεπτομερέστερων εικόνων, είναι να καταλάβουν γιατί το Σύμπαν επεκτείνεται με αυξανόμενο ρυθμό, κάτι που έχει αποδοθεί στη μυστηριώδη «σκοτεινή ενέργεια» και αποτελεί το μεγαλύτερο αίνιγμα σήμερα στην κοσμολογία. Επίσης, η αναζήτηση εξωπλανητών και η ανίχνευση της σκοτεινής ύλης αναμένεται να βοηθηθούν από το νέο ψηφιακό «χάρτη» του ουρανού.

(Πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ)