Κυριακή 5 Ιουνίου 2011

Η πόλη που επιθυμεί τα πυρηνικά απόβλητα!



ΕΙΡΗΝΗ ΒΕΝΙΟΥ από το Βήμα 5/6/2011
Δεν πάει πολύς καιρός από το πυρηνικό ατύχημα της Φουκουσίμα στην Ιαπωνία και τα αναπάντητα ερωτήματα παραμένουν αμέτρητα. Ποιες θα είναι οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις του σε ανθρώπους και περιβάλλον; Αραγε ποιο θα είναι το μέλλον της πυρηνικής ενέργειας τώρα που, με οδηγό τη Γερμανία, η μία χώρα μετά την άλλη αποφασίζουν ή το σκέπτονται να βάλουν λουκέτο στα πυρηνικά εργοστάσια; Τι θα απογίνουν τα πυρηνικά απόβλητα που «βαραίνουν» τον πλανήτη;

Το τελευταίο ερώτημα είναι ίσως η «καυτή πατάτα» που καλούμαστε ως ανθρωπότητα να χειριστούμε με ιδιαίτερη ευαισθησία, καθώς ακόμη και αν κλείσουν όλοι οι πυρηνικοί σταθμοί τα επικίνδυνα ραδιενεργά απόβλητα θα συνεχίσουν να στοιχειώνουν τόσο εμάς όσο και τις μελλοντικές γενιές. Οσο παράδοξο και αν φαίνεται, ωστόσο, υπάρχει μια πόλη η οποία... επιθυμεί τα πυρηνικά απόβλητα! Πρόκειται για τη σουηδική Φόρσμαρκ, στα ανατολικά παράλια του Εστχάμαρ, την οποία οι επιστήμονες της σουηδικής Εταιρείας Πυρηνικών Καυσίμων και Διαχείρισης Πυρηνικών Αποβλήτων (Svensk Karnbranslehantering AB - SKB) έχουν επιλέξει ως το ιδανικό σημείο για την ανέγερση μιας οριστικής «αποθήκης» ταφής των πυρηνικών αποβλήτων όλης της χώρας. Και το κυριότερο όλων, με την πλειοψηφική υποστήριξη των πολιτών.


Η πυρηνική χημικός και διευθύντρια του Τμήματος Περιβάλλοντος, Μετόχων και Κοινωνίας της σουηδικής Εταιρείας Πυρηνικών Καυσίμων και Διαχείρισης Πυρηνικών Αποβλήτων (SKB) Σαΐντα Ενγκστρομ


Ταφή πυρηνικών αποβλήτων στο βραχώδες υπόστρωμα 

Το επίδοξο σχέδιο βασίζεται στην τεχνική SKB-3: μια νέα και κατά τους ειδικούς ασφαλέστερη μέθοδο αποθήκευσης των αποθεμάτων χρησιμοποιημένων πυρηνικών καυσίμων με τη βοήθεια σφραγισμένων χάλκινων κανίστρων που θα «φυτεύονται» και θα σφραγίζονται εκ νέου σε βάθος 500 μέτρων στην καρδιά του βραχώδους υποστρώματος του εδάφους.

«Τα τελευταία 30 χρόνια μελετάμε σε βάθος κάθε πτυχή της συγκεκριμένης μεθόδου»
αναφέρει στο «Βήμα» η Σαΐντα Ενγκστρομ, πυρηνική χημικός και διευθύντρια του Τμήματος Περιβάλλοντος, Μετόχων και Κοινωνίας της SKB. «Συγκεκριμένα μελετήσαμε πολύ προσεκτικά τους γεωλογικούς παράγοντες της περιοχής του Φόρσμαρκ, θέματα που αφορούν την ασφάλεια τόσο των εγκαταστάσεων όσο και της μεθόδου αποθήκευσης, τη μελλοντική πιθανότητα διάβρωσης του υπεδάφους και τις γενικότερες περιβαλλοντικές επιπτώσεις που θα μπορούσε να έχει ένα τέτοιο εγχείρημα. Καταλήξαμε λοιπόν στο ότι το ασφαλέστερο και πιο σταθερό σημείο για την αποθήκευση των πυρηνικών αποβλήτων βρίσκεται βαθιά μέσα στη γη. Για τον λόγο αυτόν η σύσταση του εδάφους της συγκεκριμένης θέσης είναι μεγίστης σημασίας» μας εξηγεί η ειδικός.

«Στην παρούσα φάση έχουμε υποβάλει τις απαραίτητες αιτήσεις στη σουηδική κυβέρνηση και στην αρμόδια αρχή ασφαλείας που θα εξετάσουν με τη σειρά τους όλες τις μελέτες και αξιολογήσεις μας. Είμαστε ωστόσο ιδιαίτερα αισιόδοξοι και πιστεύουμε ότι θα λάβουμε την έγκριση για την κατασκευή της μόνιμης αποθήκης ως το 2013-2015» προσθέτει η Ενγκστρομ.



Πυρηνική... ιστορία 

Η πυρηνική δραστηριότητα της Σουηδίας ξεκίνησε το 1972, όταν ετέθη σε λειτουργία ο πρώτος πυρηνικός αντιδραστήρας στην περιοχή Οσκαρσχαμν. Τρία χρόνια αργότερα ακολούθησε ένας δεύτερος αντιδραστήρας, ενώ το 1976 ετέθη σε λειτουργία ο τρίτος στην περιοχή Ρίνγκχαλς. Μέσα στα επόμενα χρόνια ο συγκεκριμένος τομέας επεκτάθηκε στη χώρα, με αποτέλεσμα σήμερα το 40% της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας να προέρχεται από πυρηνικές εγκαταστάσεις. Συνολικά υπάρχουν 12 πυρηνικοί αντιδραστήρες στη χώρα, από τους οποίους οι 10 παραμένουν ενεργοί.

Τα πυρηνικά απόβλητα προκύπτουν μεταξύ άλλων όταν η πυρηνική ενέργεια χρησιμοποιείται για την παραγωγή ηλεκτρισμού. Είναι ιδιαίτερα επικίνδυνα, χρήζουν ιδιαίτερης μεταχείρισης και οφείλουν να απομακρύνονται και να απομονώνονται άμεσα απο τον άνθρωπο και το περιβάλλον. Για τον λόγο αυτόν τη δεκαετία του '70 οι σουηδικές εταιρείες πυρηνικής ενέργειας αποφάσισαν την ίδρυση της SKB: μιας εταιρείας που θα αναλάμβανε την ασφαλή διαχείριση και αποθήκευση όλων των πυρηνικών αποβλήτων της χώρας. Βάσει νόμου η Σουηδία δεν μπορεί να δεχθεί τα πυρηνικά απόβλητα μιας άλλης χώρας ή αντίστοιχα να στείλει τα δικά της κάπου αλλού.
Η SKB για την ώρα έχει υπό την εποπτεία της δύο μονάδες υπόγειας αποθήκευσης πυρηνικών αποβλήτων. Η πρώτη, η λεγόμενη Clab, βρίσκεται κοντά στο Οσκαρσχαμν και αποτελεί μια μονάδα υπόγειας αποθήκευσης αποθεμάτων χρησιμοποιημένων πυρηνικών καυσίμων σε δεξαμενές παγωμένου νερού. Τα απόβλητα τοποθετούνται σε ειδικά δοχεία και στη συνέχεια βυθίζονται στις δεξαμενές περιορίζοντας έτσι τη θερμότητά τους και τη ραδιενεργή τους δράση κατά περίπου 90% μέσα σε διάστημα μόλις ενός έτους. Η δεύτερη μονάδα αποθήκευσης βραχυβίων ραδιενεργών αποβλήτων βρίσκεται στο Φόρσμαρκ, στην ίδια περιοχή όπου αναμένεται να κατασκευαστούν οι νέες εγκαταστάσεις οριστικής απόθεσης. Οι μετακινήσεις των αποβλήτων από τα πυρηνικά εργοστάσια προς τις μονάδες αποθήκευσης αποβλήτων πραγματοποιούνται από θαλάσσης με τη βοήθεια του M/S Sigyn, ενός ειδικά διαμορφωμένου πλοίου.
Οι μελλοντικές εγκαταστάσεις θα αποτελούνται από ένα σύστημα υπόγειων τούνελ μήκους 65 χλμ. σε βάθος 500 μέτρων μέσα στη γη και θα καλύπτουν μια έκταση 4 τετρ. χλμ. Η χωρητικότητα της νέας μονάδας αποθήκευσης θα αγγίζει, κατά τους ειδικούς, τα 60.000 κάνιστρα στα οποία θα βρίσκονται σφραγισμένα αποθέματα χρησιμοποιημένων πυρηνικών καυσίμων συνολικού βάρους 12.000 τόνων.

Διαχείριση με την υποστήριξη του κόσμου 

Ο Δήμος Φόρσμαρκ φαίνεται να αγκαλιάζει με θέρμη τα σχέδια των ειδικών. Σημαντικό ρόλο σε αυτό βέβαια έχει παίξει η διαρκής ενημέρωση του κοινού γύρω από τις ενέργειες της σουηδικής εταιρείας διαχείρισης πυρηνικών αποβλήτων.

«Στην περιοχή του Φόρσμαρκ, όπου και αποφασίσαμε να κατασκευάσουμε την αποθήκη ταφής, διατηρούμε πολύ καλή επικοινωνία με τους πολίτες τα τελευταία 14 χρόνια. Αλλωστε εκεί υπάρχει ήδη μια αποθήκη αποβλήτων η οποία λειτουργεί από το 1988, γεγονός που σημαίνει ότι οι πολίτες είναι ήδη εξοικειωμένοι με το έργο της SKB. Οπως είδαμε από τελευταίες δημοσκοπήσεις, σχεδόν το 80% των κατοίκων αποδέχεται την κατασκευή των νέων εγκαταστάσεων στην περιοχή τους αν λάβουμε την έγκριση της σουηδικής κυβέρνησης και της αρχής ασφαλείας. Ο κόσμος γενικά είναι πολύ συνεργάσιμος ως προς τη διαχείριση των σουηδικών αποβλήτων» τονίζει η Ενγκστρομ.

Η νέα μέθοδος αποθήκευσης 
Οι επιστήμονες, όπως αναφέρουν, ανέπτυξαν μια ασφαλέστερη μέθοδο οριστικής αποθήκευσης των χρησιμοποιημένων πυρηνικών καυσίμων. Η KBS-3, όπως ονομάζεται, ακολουθεί τη λογική της τριπλής μόνωσης. Βασίζεται, δηλαδή, στην εφαρμογή τριών διαφορετικών μονωτικών «φραγμάτων» για την αποφυγή τυχόν διαρροών ραδιενεργών ουσιών στο υπέδαφος και στον υδροφόρο ορίζοντα, όπως επίσης και την παρεμπόδιση εισχώρησης άλλων ουσιών στο εσωτερικό τους.

Το μυστικό κρύβεται σε ένα χάλκινο κυλινδρικό κάνιστρο στο οποίο θα εισάγονται και θα σφραγίζονται τα απόβλητα. Στη συνέχεια, αυτό θα μεταφέρεται στο υπόγειο τούνελ και θα τοποθετείται σε κατακόρυφη θέση που φέρει προστατευτική επίστρωση από πηλό μπεντονίτη. Χαρακτηριστικό του μπεντονίτη είναι ότι όταν έρχεται σε επαφή με υγρό διογκώνεται εμποδίζοντας τη διαρροή και την εισχώρηση ουσιών από και προς το εσωτερικό του. Τα δύο αυτά μέρη μονωτικού φραγμού, σύμφωνα με το όραμα των επιστημόνων, θα βρίσκονται εντός του βραχώδους υποστρώματος, το οποίο εκτιμάται ότι σχηματίστηκε πριν από σχεδόν δύο δισ. χρόνια. Η μεγάλη του ιστορία, όπως εξηγούν, τους επιτρέπει να γνωρίζουν καλά τη ρηξιγενή ζώνη του, με αποτέλεσμα να μπορούν να προβλέψουν με μεγαλύτερη ακρίβεια τα μελλοντικά του χαρακτηριστικά. Τέλος, τα θαμμένα απόβλητα θα σφραγίζονται εκ νέου στα ειδικά διαμορφωμένα τούνελ με μπλοκ μπεντονίτη και τσιμέντο.

«Πιστεύουμε ότι πρόκειται για την ασφαλέστερη μέθοδο μόνιμης αποθήκευσης πυρηνικών αποβλήτων. Ηδη η Φινλανδία έχει αποφασίσει να την εφαρμόσει μόλις λάβει την έγκριση της κυβέρνησης» επισημαίνει η Ενγκστρομ.
Το πολλά υποσχόμενο σχέδιο όμως θα μπορούσε ενδεχομένως να δεχθεί τις απειλές της φύσης υπό μορφή σεισμικής ή ηφαιστειακής δραστηριότητας στη γύρω περιοχή;

«Ακριβώς γι' αυτόν τον λόγο επιλέξαμε ένα σημείο το οποίο είναι ιδιαίτερα σταθερό. Δεν θέλαμε μια περιοχή με πλούσιο υδροφόρο ορίζοντα και θραυσιγενή χαρακτηριστικά. Η λίστα με τις απαιτούμενες γεωλογικές και γεωχημικές προϋποθέσεις για κάτι τέτοιο είναι τεράστια. Ωστόσο, το σενάριο της σεισμικής ή της ηφαιστειακής δραστηριότητας δεν θα προκαλούσε πρόβλημα, όπως πολλοί μπορεί να φαντάζονται» μας λέει η διευθύντρια.
«Μέχρι στιγμής η SKB δεν έχει στο ιστορικό της κάποιο ατύχημα» συνεχίζει. «Εχουν συμβεί ωστόσο διάφορα περιστατικά, άλλα περισσότερο σοβαρά και άλλα λιγότερο. Ως εταιρεία είμαστε πολύ ευαισθητοποιημένοι σε θέματα ασφαλείας. Διαθέτουμε ένα πλήρως ενημερωμένο σύστημα αναφοράς περιστατικών στο οποίο προστίθενται ακόμη και ανεπαίσθητα συμβάντα, τα οποία όμως σε κάποια άλλη περίπτωση θα μπορούσαν να εξελιχθούν σε σοβαρά περιστατικά. Πιστεύουμε ότι μαθαίνουμε από τα λάθη μας. Ωστόσο ως σήμερα δεν έχει καταγραφεί κάποιο περιστατικό που να σχετίζεται με διαρροή ραδιενεργών ουσιών. Αυτό είναι υψίστης σημασίας αν θέλουμε να έχουμε την υποστήριξη και την εμπιστοσύνη των πολιτών. Αν λοιπόν θέλουμε να κατασκευάσουμε μια καινούργια εγκατάσταση μόνιμης αποθήκευσης πυρηνικών αποβλήτων, θα πρέπει να τους αποδείξουμε εμπράκτως ότι μπορούμε να λειτουργήσουμε αποτελεσματικά και με ασφάλεια τις εγκαταστάσεις αποθήκευσης που ήδη διαθέτουμε». 



Εξαγωγή πυρηνικής τεχνογνωσίας 
Εδώ και χρόνια η SKB μοιράζεται την εμπειρία της με άλλες χώρες της Ευρώπης μέσω της θυγατρικής εταιρείας με διεθνή δραστηριοποίηση SKB International. «Συνεργαζόμαστε με αρκετές χώρες- ανάμεσά τους η Φινλανδία, η Γαλλία, η Βρετανία, ο Καναδάς - και εξάγουμε την τεχνογνωσία μας και την τεχνολογία μας» αναφέρει η Ενγκστρομ. «Για πολλά χρόνια βρισκόμασταν σε επαφή σε συμβουλευτικό επίπεδο με χώρες της πρώην Σοβιετικής Ενωσης. Δεν επιθυμούμε απλώς να πουλήσουμε τις ιδέες μας σε άλλα κράτη αλλά ενδιαφερόμαστε ώστε να γίνεται σωστή διαχείριση των πυρηνικών αποβλήτων. Αυτό είναι πολύ σημαντικό γιατί από τη στιγμή που υπάρχει τεχνογνωσία κάποιου επιπέδου, γιατί κάποιος να πρέπει να ξεκινά από το μηδέν;».

Το μέλλον της πυρηνικής ενέργειας 
Για κάθε πηγή ενέργειας που επιλέγουμε να χρησιμοποιήσουμε, υποστηρίζει η πυρηνική χημικός, υπάρχει και το αντίστοιχο κόστος. Είτε αναφερόμαστε σε πυρηνική ενέργεια, υδροηλεκτρική ενέργεια ή ενέργεια που προέρχεται από ορυκτά καύσιμα.

«Ως πολίτης πιστεύω ότι το ενεργειακό μας μέλλον μπορεί να κρύβεται στον συνδυασμό διαφορετικών πηγών. Αυτές βέβαια διαφέρουν από χώρα σε χώρα και έχουν να κάνουν με τις συνθήκες που επικρατούν σε κάθε κράτος και τις εναλλακτικές λύσεις που υπάρχουν διαθέσιμες. Για παράδειγμα, η Κίνα δεν βρίσκεται στην ίδια μοίρα με το Κονγκό ή τη Σουηδία ή τη Ρωσία. Οπως δείχνουν τα πράγματα, η ανθρωπότητα προτίθεται να χρησιμοποιήσει ως και την τελευταία ρανίδα της διαθέσιμης ενέργειας του πλανήτη. Οφείλουμε λοιπόν να το κάνουμε με τον ασφαλέστερο δυνατό τρόπο τόσο για το περιβάλλον όσο και για εμάς τους ίδιους. Ενα είναι σίγουρο: ότι ακόμη και αν κλείσουμε σήμερα ή σε 100 χρόνια από σήμερα όλα τα πυρηνικά εργοστάσια του πλανήτη, τα πυρηνικά απόβλητα θα εξακολουθούν να υπάρχουν. Η επικινδυνότητά τους είναι υπερβολικά υψηλή και, αν δεν τα διαχειριστούμε εμείς με την αρμόζουσα προσοχή, τότε θα κληθούν να το κάνουν τα παιδιά μας...».


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

next 5 in 5 Οι προβλέψεις της ΙΒΜ για τις τεχνολογικες εξελιξεις